Zasady mediacji opierają się między innymi na opublikowanym na Kodeksie Etyki Mediatora. Według tych reguł mediator powinien być bezstronny, równo traktować obie strony, zachowywać poufność oraz bezinteresowność. Ważnym aspektem jest też dobrowolność mediacji dla każdej ze stron.
Zasady mediacji to:
- poufność,
- bezstronność,
- dobrowolność,
- neutralność,
- akceptowalność,
- profesjonalizm.
Poufność
Jedną z głównych zasad mediacji jest poufność. Poufność dotyczy wszystkich uczestników mediacji, czyli obu stron oraz mediatora. Wszystkie informacje są poufne, co oznacza, że nie mogą być nie ujawniane ani osobom prywatnym, ani instytucjom. Ponadto mediator nie może zeznawać podczas rozprawy co do informacji uzyskanych podczas mediacji. Po zakończonych mediacjach spisuje się protokół, jednakże zawiera on tylko informacje na temat ilości i miejsca spotkań, kto brał w nich udział oraz o ewentualnym wycofaniu się stron. W przypadku gdy strony zawarły ugodę stanowi ona załącznik do takiego protokołu i jest przesyłana do sądu celem zatwierdzenia.
Bezstronność
Zasady mediacji mówią też o bezstronności, która odnosi się do stron oraz do samego mediatora. Według zasady bezstronności wszystkie strony mają takie same obowiązki i prawa oraz są traktowane w taki sam sposób.
Mediator musi pozostawać bezstronny, co oznacza, że nie może stawać po żadnej ze stron, nie faworyzuje żadnej ze stron, nie wyróżnia nikogo i nie pozostaje w żadnej zależności ze stronami, a prawa i obowiązki każdej ze stron są traktowane tak samo. Mediator umożliwia im komunikowanie się ze sobą z szacunkiem.
Dobrowolność
Dobrowolność to jedna z podstawowych zasad mediacji. Podczas pierwszego spotkania z mediatorem obie strony składają dobrowolną zgodę na mediacje. Dobrowolność obejmuje również możliwość zrezygnowania z mediacji na każdym etapie. Po zakończeniu mediacji strony zobowiązują się do wypełniania postanowień mediacji.
Neutralność
Mediator jest zawsze neutralny, zarówno wobec stron sporu, jak i wobec przedmiotu sporu. Nie narzuca rozwiązań sporu, gdyż to zawsze leży w gestii stron.
Na wniosek stron może wskazać sposoby rozwiązania sporu – jednak nie są one wiążące.
Mediator pomaga odpowiednio sformułować, urealnić i ukonkretnić warunki i postanowienia, które strony wypracują samodzielnie. Mediator dopilnowuje też, aby w całym procesie zachowano formalne i merytoryczne prawidłowości.
Akceptowalność
Zasady mediacji obejmują także akceptowalność. Oznacza to tyle, że mediator musi zostać zaakceptowany przez wszystkie strony i nie może on zostać narzucony stronom. Ponadto strony mają możliwość wniesienia o zmianę mediatora w przypadkach, w których istnieją ku temu wyraźne powody.
Co więcej, zasada akceptowalności odnosi się również do reguł mediacji. Są one ustalane podczas pierwszego spotkania. Zasady muszą zostać zaakceptowane przez wszystkich.
Profesjonalizm
Zasady mediacji odnoszą się także do profesjonalizmu osoby mediatora. Mediator musi posiadać specjalistyczne wykształcenie, a także odpowiednią wiedzę i umiejętności. Dotyczy to także wiedzy z tematyki, do której odnoszą się mediacje.
Zasady mediacji, które przedstawiono powyżej, to najważniejsze cechy tej metody rozwiązywania sporów. Dzięki nim mediacje stanowią o wiele bardziej komfortowe, szybsze i bardziej przyjazne wyjście niż uczestnictwo w sprawie sądowej.